Аҧсны Аҳәынҭқарра Ахада

Ҳаҭыр зқәу гаграа!

Иахьа ҳара ҳаззеизаз иҟоу апроблемақәа иаартны рылацәажәара адагьы, Гагра араион аҧхьаҟа асоциал-економикатә ҿиара шымҩаҧысуа атәгьы ҳахцәажәарц азоуп. Лыҵшәа змоу, аконструктивтә еицәажәара мҩаҧаҳгап ҳәа сгәыҕуеит.

Гагра араион – Аҧсны узлало гәашәҵас ишьҭоуп. Гагреи Пицундеи – адунеи аҟны иеицырдыруа, ҳара ҳмилаҭтә хаҿра ӡырызго ҭыҧқәоуп. Гагреи Пицундеи акурорттә қалақьҵас рҵакы убри аҟара идууп, иҟоу аҭагылазаашьақәа зегьы ҳасаб рзуны араион иамоу алшарақәа ааҳарҧшыроуп. Ари аҭакҧхықәра ду ҳаднаҵоит.

Араион ахцәажәарахь ҳаисаанӡа, азин сышәҭ заа згәаҭарақәак рыҟаҵара.

Акрааҵуеит, уи зегьы ирбартәгьы иҟоуп, иахьатәи аамҭа ишҳаднаҵо атәылаҟны иеиуеиҧшым аҧсҭазаара аганқәа рҿы аиҭакрақәа рымҩаҧгара. Иаҵшьны иазгәасҭарц сҭахуп – урҭ аиҭакрақәа хацыркуп.

Аусура иалагеит алхратә система зырҿыцуа, ... сдержек амеханизми аполитикатә системаҟны противовесов зырҕәҕәо аконституциатә реформа. Ари ахырхарҭала ашьаҿақәа ҟаҵоуп. Жәлар Реизара азакәанқәа рпакет аднакылеит. Урҭ ҳаҧхьаҟа иааиуа ашықәсазы аӡбаратә система хаҭабзиарала арҕәҕәареи арҿыцреи алнаршоит.

Имҩаҧысуеит афинанстәи абанктәи системақәа реиҭакреи реиҕьтәреи. 2016 ш. Аҧсны абиуџьет нагӡараҟны аҧареизакратә системахь ииасуеит. Абиуџьеттә ҧара мааҭкгьы аҳәынҭқарратә хылаҧшра гәаҭара изацәцаӡом. Ҳара зехьынџьара аҧарашәара анапынҵадатә форма алагалара ҳаҿуп, имҩаҧаҳгоит аекономика ашәшьыра аҵыхра иазку аусхкқәа рыларҵәара. Амилаҭтә банк аусура иаланаргеит мҽхакы ҭбаала ауалафахәқәеи атәанчахәқәеи апластикатә картақәа рахь риагара иазку апроект. Ари шьаҿа дуӡӡоуп илаҳхыз аиҭакрақәа рымҩаҟны.

Ирццакны аусура мҩаҧысуеит иҳаҩсыз ашықәсқәа рзы иоужьыз акредитқәа рырхынҳәразы. Уаанӡа зынагӡара алымшоз иахьа қәҿиарала анагӡара хацыркуп. Аҵыхәтәантәи аамҭазы ирхынҳәуп 200 млн мааҭ акредиттә ҧара – ари рбага бзиоуп даара. Аҵыхәтәантәи ашықәсбжа аҩныҵҟа иоужьу акредитқәа қәнагала аусура иаҿуп. Урҭ рзоужьраан абанкқәа рҧараҧсахҩцәа рыхәшьареи иҟаз ашәарҭарақәеи еиҳа ибзианы иҭҵаан. Ишыжәбо еиҧш, аҧышәа иаҳнарбоит ҳтәылауаа азакәанеиламгара шрылшо, аҧҟарақәа еилыкка ианазгәаҭоу, зегьы знеишьак анрымоу. Абас ауп аусгьы шауа иахьа Амилаҭтә банк.

Аусурақәа мҩаҧысуеит иреалтәу аекономика арҿиаразы – лымкаала, абиуџьет алагаламҭақәа шьаҭас ироураны иҟоу, ауааҧсыра русуратә ҭыҧқәа аҧҵара зылшо анаплакқәа рыдгылареи рырҿиарази. Ҳара ҳхатә економика ҳамазароуп – ус анакәымха иахьатәи аамҭа иақәшәо аихьӡара бзиақәа змоу аҳәынҭқарра ҳзыргылаӡом. Абарҭ ахықәкқәа рынагӡаразы ҳара иазҧхьагәаҳҭеит абизнес маҷи абжьаратәи абизнеси илаҟәу апроценттә зыҧҵәала кредитла реиқәыршәара апрограмма. Абас ауп ҳара аекномикеи анаплакратә усуреи реизҳара злалҳаршо.

Иахьа иалхуп Урыстәылатәи Афедерациаҟнытә иаауа ахархәагақәа рыла кредитла реиқәыршәаразы апроектқәа ҩба. Хара имгакәа ихацыркхоит 200 млн мааҭ зымҽхазкуа абизнес маҷи абжьаратәи абизнеси Амилаҭтә банк ахархәагақәа рыҟнытә кредитла реиқәыршәара апрограмма: 100 млн мааҭк аграртә ҟәшаҟны абизнес маҷ акредит азоужьра, даҽа 100 млн. мааҭк – аекономика егьырҭ аҟәшақәа рыҟны абизнес маҷи абжьаратәи абизнеси адгылара рыҭаразы.

Ҳара ауаа ажәа раҳҭеит аҳәынҭқарратә напхгарҭақәеи аҳәынҭусбарҭакәеи рыҟны аштаттә хыҧхьаӡара аиҕьтәразы. Уи инадҳәаланы сара лассы Аусҧҟа снапы аҵазыҩуеит. Аминистрцәа реилазаара аҿаҧхьа уснагӡатәны иқәыргылахоит аминистррақәа, аусбарҭақәа рыҟны, аппарат аҟны аштаттә хыҧхьаӡара аиҵатәра 15 процентк иреиҵамкәа. Убас иҟалоит Ахада Иусбарҭаҟни егьырҭ аусбарҭақәеи рыҟны. Иеиҵыху аштатқәа мшаҭарада рыгырхара ҳалагоит – иахашәало аҧара ала аҳәынҭаппарат аусура ахаҭабзиара еиҕьаҳтәуеит.

Афинастә-економикатә ҭагылазаашьа шыуадаҩугьы, апостсоветтә наӡааӡараҟны иҟоу акризистә цәырҵрақәеи, амааҭ аҧсадахареи, ауааҧсыра аахәаразы рылшарақәа ишрыгхазгьы ҳара хынҭаҩынҭарада 2015 шықәса актәи ашықәсбжа ҳҭысит. Ихацыркхоит асоциалтә ҟәша иҿыцу мҽхакыла финансла аиқәыршәаразы аусура – тәанчахәла аиқәыршәареи абиуџьет иаҵанакуа иалкаау категориақәак руалафахәы ашьҭыхреи. Анапы рыҵаҩуп, иагьшьақәырҕәҕәоуп абри инамаданы аҧсуа-аурыс еиқәшаҳаҭрақәа.

Абри аганахьала иазгәасҭарц сҭахуп, аиҳабыра Урыстәыла ианыҟәгарахны иҟалеит ҳәа авба анҳарҭо, абас авба ҳадызбало иҳаҩсыз ашықәсқәа рызтәи абиуџьеттә рбагақәа ирыхәаҧшыр цәгьамызт: абиуџьет ахатәы хашәалатә хәҭа аҽамҧасахӡеит – 3 млрд мааҭк шыҟаз иҟан урыстәылатәи афинанстә цхыраара шдуузгьы. Ҳара ҳазҭало ашықәс инаркны ҳхатәы хашәалатә хәҭа аганахьала зынӡа даҽа цифрақәак шҳаууа агәра згоит. Уажәы аиҳабыра 2016 шықәсазтәи абиуџьет апроект аус адулара иаҿуп, уи ҳазҭоу ашықәс нанҳәамзазы иазырхиахоит адкылараы. Ари акритикцәа зегьы рызҵаарақәа ирҭакны иҟалоит ҳәа сгәы иаанагоит.

Ҳара ашәахтәтәи аҳазалхратә напхгараҭара ахаҭабзиара аиҕьтәра ҳаҿуп. Ааи, ари згәамҧхо рацәаҩуп. Аҳазалхраҟны аҭагылазаашьа ҳарџьбареит, ашәахтәқәа еиҳаҳтәит ҳәа авба ҳарҭоит. Абри аҭакс исҳәарц исҭаху абри ауп: азакәан анагӡареи азакәан анагӡара инамаданы аҭакҧхықәреи инарыдҳәаланы, ҳәарада ҳазнеишьа џьбарахоит! Азакәан анагӡара иалаҳаргоит иҳаҩсыз ашықәсқәа рзы ашәахтәқәа ршәара зҭахымыз, аҳәынҭқарратә гәаҭара иацәцаргьы ҳауӡом, ари ҳашьцылароуп зегьы, ашшра ҳаҟәыҵны закәанла ахымҩаҧгара, анхара ҳалагароуп – аҭакзыҧхықәу атәылауаа раҳасабала.

Лыҵшәа бзиала аусуразы, апрофессионалтә кадрқәа ҳҭахуп. Апрофессионалтә ҟазшьақәа – аҳәынҭқарратә маҵзурауаа ралхраан абри акәын ҳзықәныҟәоз, ус иагьыҟалоит аринахысгьы. Иахьатәи аиҳабыра ачынуаа раҭараан “иаҳтәу-иаҳтәым” ҳәа азнеишьа рымоуп зҳәо, Ахада Иусбарҭахь, Аминистрцәа реилазаарахь, егьырҭ аҳәынҭқарратә усбарҭақәа рахь ааҧхьара рысҭоит – ишырҳәо иҟоу иҟаму рбарц азы, иаҳҳәап, Гагра араион ахадараҟны. Агәра ганы сыҟоуп, ишырҳәо еиҧш ишыҟам аҭагылазаашьа.

Сара хықәкыс исымоуп ҳуаажәларра реидкылара, ари амҩа сацәхьаҵрангьы сыҟаӡам. Ҳуаажәларраҟны иҟоу иреиҕьу амчқәа еидкыланоуп ҳҳәынҭқарра аҿиареи ашьақәырҕәҕәареи рыҟны ҧхьаҟа ацара шҳалшо.

Ихадараны ҳҿаҧхьа иқәгылоу уснагӡатәны иҟоуп акрызхызгахьоу Аҧсны жәлар рыҧсҭазаара шеиҕьхаз, ахаҭабзиареи ашәарҭадареи шышьҭыҵыз рбартә аҭагылазаашьа аҧҵара. Иҟалап, макьана ажәлар зықәҳаргәыҕыз зегьы ҳзалмыршацзар. Аиҭакра апроцесс ашәымҭак ала изымҩаҧысӡом – адунеи аҿы иахьакәызаалак шьаҭанкыла аиҭакрақәа хьаҭаху аҿҳәара кьаҿла изыҟамлаӡац. Ҳара иаалырҟьаны зегьы реиҭакра ҳзалыршаӡом аҟнытә инеишьҭаргыланы, дасу ианаамҭоу имҩаҧго, аха хьаҵрак ҟамҵакәа илаҳхыз амҩа ҳануп. Абри аан ихадароу - ҳазегьы аиҭакрақәа ҳхы рзаҳкыр ауп.

Гагра араион аҟны иҟоу аҭагылазаашьа инамаданы иазгәаҭатәу ҳәа сгәы иаанго абри ауп. Араион анапхгара рҿаҧхьа иқәгылоу ахықәкқәеи ауснагӡатәқәеи еилкаауп. Уи асоциал-економикатә ҿиареи, атуристтә ҟәшеи, ауаааҧсыра рыҧсҭазаара аҩаӡара ашьҭыхреи, абиуџьет хархәагақәа қәнагала рхархәареи, аҵараиуреи агәабзиарахьчареи рыҟәшақәа рырҿыцреи роуп.

Араион аҟны аекономикатәи асоциалтәи рбагақәа рыҟны атенденциа бзиа алыршазар, араионтәи, ақалақьтәи, ақыҭатә напхгарақәа, адепутатцәа, ауаажәларра уҳәа рызегьы еимадазароуп, ирымоу рымч, рылшарақәа зегьы еибырҭароуп.

Иахьа иҟоу аекономикатә рбагақәа акыр ирцәыхароуп аҧхьаҟа иҟаҳҵараны иҟоу. 2014 ш. араион арбагақәа акырӡа илаҟәуп. Аарыхра амҽхак иааидкыланы 12 % илаҟәит, еиҳаракгьы ауааҧсыра рзы. Иубартә иҟоуп даҽа ҵаҵҕәқәак алаҳамҵозаргьы, ақыҭанхамҩа ахатәы сектор иҧсыҽу астатистикеи анхарҭа қьырала ирызҭо ахаҿқәа рхашәалақәа ишрыхҟьо. Аиндикативтә план аҟны иарбоу 278 наплакқәа рахьтә 2014 ш. ааглыхра амҽхак ала ирзазҧхьагәаҭоу аплан назыгӡаз 58 роуп, 47 наплакы зынӡа анхамҩатә усура мҩаҧырымгаӡеит. 451 араион анаплакқәа рыҟнытә 154 роуп ахашәала аазго. Ахашәалахәқәа рзы аплан назыгӡазгьы 50 роуп. Иааизакны араион ахашәалазы аплан нагӡоуп 54 %. Ақыҭанхамҩала аплан анагӡаразы аҟәшатә ҩаӡара – 2 %, атуризм азы – 66 % артәоит. Ацифрақәа зегьы рҳәоит, рыхцәажаәара аҭахны избаӡом.

Абра иаҳҳәозар, акоммерциатә усура мҩаҧызго астатистикеи ахаҿқәа ашәҟәҭагалареи ахьрымам иахҟьаны иҟалои? Ари иаанаго, аҳәынҭқарра абиуџьет ашҟа ашәахтә хыҧхьаӡаларақәа раҳасабала имааиуа маҷымкәа иҟоуп. Урҭ ақалақьи араиони реиҿкаара, аусурҭа ҿыцқәа раҧҵара. аҵараиура, агәабзиарахьчара ахаҭабзиара аиҕьтәрахьы идәықәҵатәыз роуп. Аекономика ашәшьыра ацәыҵгара иаамҭоуп шьҭа – ари уажәы ҳазҭагылоу аамҭазы азнеишьа хадақәа ируакуп.

Ҳара имаҷмкәа алшарақәа ҳамоуп. Ашәахтәзықәҵатәу абаза аиҳарак ашәшьыра иҵакуп. Ауаа ирымхәыцуа иарбану, ашәахтәқәа ршәара иацәцарц азы – хаҭалатәи наплакыҩцәас ашәҟәы рыҽҭаргалоит, закәанда ҷыдалатәи ашәахтәқәа рахь ииасуеит, лассы-лассы ашәахтә инспекторцәа аҵарҭыша рырҭоит. Иеиҭа аусбарҭақәа хырҩа арҭартә ирасҳәоит Гагра араион аҟни иаадкыланы атәыла зегьы аҟни аекономикатә еизыҟазаашьақәеи апроцессқәеи зехьынџьара иаартны рышьақәыргылара.

Ҳазҭагылоу ашықәс азы аҭагылазаашьа ашьшьыҳәа акәзаргьы аиҕьхара иаҿуп. 2015 шықәса актәи аквартал азы абиуџьет иалалаз иартәеит 54,2 млн мааҭ, ари иазҧхьагәаҭаз арбагақәа раасҭа 1,6 млн мааҭк иеиҳауп. Араион аусбарҭа сынтәа шьаҭанкыла асоциал-економикатә рбага хадақәа реиҕьхара алдыршароуп. Ари шәуснагӡатәқәа раҧхьа игылазароуп. Араион алшара дуӡӡақәа амоуп, урҭ максималла ахархәара роуроуп.

Араион, ақалақьқәа Гагра, Пицунда рыпроблемақәа ҳара ибзианы иаҳдыруеит. Урҭ рахьтә џьоукы срылацәажәоит.

Гагра араион – Аҧсны атуристттә бырлаш иаҩызоуп. Уажәы адоллари еврои рыхә ашьҭыҵра ианамаданы Аҧсны, лымкаала, Гагра, сынтәатәи аҧхынразы атуристцәа рхыҧхьаӡара акыр иазҳауеит. Уи шьҭагьы игәашәҭартә иҟоуп ҳәа сгәы иаанагоит.

Абри инамаданы, Аҧсны ауааҧсыреи урыстәылатәи атуристцәеи рзы аҧхын аҧсуа-аурыс ҳәаа ахысразы иманшәалоу аҭагылазаашьа аҧҵатәуп. Ари азҵаара шьҭысхит сара Урыстәыла Ахада Владимир Путин иҧылараан, акурорттә аамҭазы аҳазалхратәи аҳәаахысратәи усхкқәа рырласреи рырмариареи шаҭаху ала аилкаара ыҟан. Ари иаанаго аҳәааҟны аусуразы урыстәылатәи аганахьала агәаҭаҩцәеи егьырҭ аусзуҩцәеи рацәаҩны иадҧхьалахоит ҳәоуп.

Ҳара излаҳдыруала, Гагра араион анапхгара атуристтә аамҭа аҽазыҟаҵаразы аусхкқәа рынагӡара хацнаркхьеит. Лымкаала, Амшынҿықәтәи апарки егьырҭ аобиектқәеи ррыцқьареи реиҿкаареи иаҿуп , ишақәнагоу иеиҿыркаауеит адәахьтәи ахәаахәҭреи амҩатә ӡыргарақәеи, аусура мҩаҧысуеит ашәарҭадара арежим арҕәҕәаразы , лымкаала, авидеокамерақәа рышьақәыргыларала азинхьчаратә усбарҭақәа русура аганахьала, уҳәа уб.егь.

Иазҧхьагәаҭоуп иагьынагӡахоит анџьныртә инфраструктура (аӡымҩангара, аӡыхгара, ацрыҵмҩангара).

Араион атуристтә инфраструктура шьақәгылоуп 50 гәабзиарачаҧарҭа-курорттә усбарҭақәа рыла, 11,3 нызқь иара-ҭыҧ зкуа. 78 мини-сасааирҭа, 30 екскурсиатә фирма. Абри адагьы ахатәы ҟәшаҟны иагәаҭоуп 11 нызқь иара-ҭыҧ. Атуристтә ҟәша иаҳнаҭо ҳаҳадкылома? Ҳәарада, мап.

Иҟоуп атуризм аҿиара иаҧырхагоу апроблемқәа. Ари, раҧхьа иргыланы, урҭ рынхарҭа обиектқәа рыҟны ирыдгалахо амаҵурақәа рхаҭабзиареи рыхәқәеи еиқәшәаӡом. Анхарҭатә обиектқәа реиҳарак рыҟны рматериалтә базеи атуристцәа рымаҵ ауреи жәларбжьаратәи аҭахрақәа ирықәшәаӡом. Ҷыдала хшыҩызшьҭра рыҭатәуп қьырала ирго акурорттә обиектқәа. Агәаанагара уоууеит арҭ аобиектқәа рҭагылазаашьа арендаторцәа зынӡа хырҩа арҭаӡом ҳәа, аҳәынҭқарра аганахьала изныкымкәа агәҽанҵарақәа шроухьоугьы.

Ҷыдала иазгәаҭатәу акоуп, акурорттә аамҭазы ауаажәлрратә крыфарҭақәа рыҟны ишьақәдыргыло ахәқәа. Зегьы ирласны, насгьы ирацәаны аҧара дырҳар рҭахуп, аха убри аан ачыс ахаҭабзиареи атуристтцәа рымаҵ ауреи иацклаҧшӡом аресторанқәеи аҧацхақәеи рыҟны. Арҭ ахаҭабзиарақәеи асервиси ахәқәа ирықәшәаӡом зынӡагьы.

Ҳтәылауаа ирдыруазароуп: иахьа исхашәало мацара ҳәа имхәыцлароуп. Уаҵәтәи амшгьы ҳазхәыцроуп; ахьӡ, аҳаҭыр ҳәа рус азнеишьа арҭароуп, насгьы дара робиект мацара акәымкәа, иааизакны ҳтәыла ахьӡгьы хырҩа арҭалароуп.

Ҿыц иргылоу аобиектқәа жәпакы азеиҧш црыҵмҩангагатә система иадҳәалаӡам. Ари апроблема ақалақь аусбарҭаҟны иҟаз аргыларатә комиссиақәа русура ахаҭабзиара бааҧсы иалҵшәахеит. Урҭ аусурақәа рымҩаҧысшьа иахылаҧшыр рыхәҭан, аргыларақәа ааныркылар акәын аргыларатә ҧҟарақәа ианрықәымшәа. Уажәы акомиссиа аҧҵоуп аобиектқәа рхаҭабзаиара агәаҭаразы. Гагра ақалақь ацрыҵмҩангагатә система арҿыцра Аинвестпрограмма иалаҵоуп. Уи қәҿиарала ианымҩаҧгаха ацрыҵмҩангара азҵаара ҩышықәса рыҩныҵҟала иӡбахоит.

Аҵыхәтәантәи ашықәсқәа рзы Гагратәи араион аҟны ирццакны асасааирҭа-маҷқәа рыргылара мҩаҧысуеит. Аха арҭ асасааирҭақәа зхатәқәоу асертификациа ахысреи алицензиа аиуреи мап ацәыркуеит. Агәаҭаратәи ахылаҧшратәи усбарҭақәа ас еиҧш аҟалара алдмыршароуп.

Проблема дуны иқәгылоуп аӡы аҟны ашәарҭадара ахылаҧшра. Лассы-лассы ҳара ҳҿы аҧсшьарҭа ҭыҧқәа ашәарҭара ахьыҟоу ҭыҧқәаны иҟало иалагеит. Рхы иадырхәоит акатерқәа, аскутерқәа уҳәа иласу аӡсагахархәагақәа ашәҟәы иҭагаламкәа, атехгәаҭареи ахархәараҟны ашәарҭадаразы абжьагарақәа ирхыжьӡамкәа.

Аҭагылазаашьа бааҧсуп Пицунда агәам-сам азы. Уи ақәгаразы иҟаҵоу шмаҷымгьы, шьаҭанкыла аҧсахразы имҩаҧгатәу аусурақәа даара ирацәоуп.

Араион аҟны иактуалтәу проблемақәаны иҟоуп –иааиҧмырҟьаӡакәа Аҧсны егьырҭ ақалақьқәеи иареи еимаздо атранспорт ыҟаӡам, аҿар рнапы зларкыша, рыҧсы аныршьо аамҭа ахьырхыргаша, ААТРЕ асигнал ҧсыҽуп, иҟаӡам аспорттә обиектқәа – раҧхьа иргыланы, ақәҧарҭа азал, азеиҧшкурорттә хәышәтәырҭа аргылара нагӡаӡам, аҭагылазаашьа бааҧсуп 1-тәи абжьаратәи аҧсуа школ. Арҭи егьырҭ апроблемақәеи сықәгылара ашьҭахь ҳалацәажәар ҳалшоит.

Гагратәи араион аҭоурых-культуратә ҭынха абаҟақәа рыла ибеиоуп. Урҭ араион аҟны 186 ыҟоуп. Араион азы арҭ абаҟақәа – атурист дадзыҧхьало крызҵазкуа лшараны, цхыраагӡаны иҟоуп. Урҭ реиҷаҳара араион атуристцәа радҧхьалара ахьалнаршо адагьы, ҳмилаҭтә, ҳкультуратә хаҿра еиқәзырхо акы акәны иҟоуп. Адҵа ҟаҵоуп Гагра араион аусбарҭа ахьӡала аҭоурых-культуратә ҭынха абаҟақәа ирыҵанакуа адгьылҭыҧ аганахьала закәанда иарбанзаалак усқәак рымҩаҧагара аанкыларазы.

Ҳәарада, абри инаваргыланы иӡбатәуп ауаа зыргәамҵуа апроблемақәа – ауадақәа, адгьылрыҭара азҵаарақәа.

Пицунда ахадара иҟоу ари аҭагылазаашьа адыруеит, иаҭаху аусхкқәа рымҩаҧгара иазхиоуп аҭоурых-культуратә ҭынха иаҵанакуа адгьылҭыҧ закәанда раанкылара алмыршаразы.

Пицунда ҧасатәи СССР ахаантәи акурортқәа реиҧш адунеи зегьы аҟны иреиҕьу акурортқәа ирхыҧхьаӡалоуп. Аха ари алшара ҳхы иабанӡаҳархәои? Пицунда иҟоу наплакқәак роуп иақәнагоу астандартқәа ирықәшәоны иҟоу. Ақалақь аҟны афымцмачнхамҩа еибгам, амҩақәа бгоуп, аӡымҩангара иҟоу азхом, аҵыхәтәанынӡа иӡбам аӡиа Инкьит иадҳәалоу апроблема, ахыбрақәа ажәит, агәам-сам рацәоуп, амҩақәа лашьцоуп, ирлашаӡам, араионқәа рсоциалтә бзазара еиҿкаам.

Иеизакны иӡабтәу апроблемақәа рацәоуп. Ақалақь анапхгара аусура иазхиоуп. Сара, хымҧада, Пицунда ауааҧсыра џьоукы хазы сырҧылоит арҭи егьырҭ аҵаарақәеи ӡбашьас ирыҭатәу ҳалацәажәарц азы. Акызаҵәык исҳәарц исҭаху: Пицунда ацентртәи араионтәи амчхара аганахьала гәцаракрада иаанхом. Ҳара ҳазхәыцхьеит, иаадыруеит шықәсырацәала иӡбамкәа иҟаз азҵаарақәа жәпакы ӡбашьас ирымоу.

Иаҵшьны иазгәасҭарц сҭахуп, Аинвестициатә программала Гагра араион аҿиара иазоужьхоит 1,3 млрд мааҭ. Урҭ ауадарацәазмоу аҩнқәа, алифтқәа, аҩнаҵаҟақәа, ахәыҷбаҳчақәа, убас аинфраструктура егьырҭ аобиектқәа реиҭашьақәыргылара иазкхоит. 65% иреиҵамкәа иарбоу аицҵалыҵ аҟнытә атуристтә ҟәшахьы ишьҭхоит.

Ари угәы шьҭызхуа информациоуп, аха арҭ ацифрақәа изаҟаразаалак имҩаҧысраны иҟоу апроцессқәа ирныҧшӡом ҳара аус рацәаны, ибзианы иҳамур. Иахьа атәыла зегьы азакәан иаҭыҧны иҟалароуп – ҳара уаҳа даҽа мҩакы ҳамаӡам. Уи азы ашьцылара бааҧсқәа ҳарҟәаҵроуп – аҭакҧхықәрадара, аашьара, азакәан атәамбара, апрофессионалтәрадара. Аҧсны апроблемақәа “иҷыдоу ҳмилаҭтә хдырра” ақәҵара ҳаҟәыҵроуп шьҭа. Ҳара милаҭла ахаангьы иаҳҟазшьан аџьа абзиабара, ламысла, қәнагала ахымҩаҧгара. Убри аҟнытә дасу ихы аҟнытә далагароуп, даҽаӡәы ихараҵара мамзаргьы аҳәынҭқарра авба аҭара даҟәыҵны. Аҳәынҭқарра аҭакҧхықәраҟнытә аӡәгьы ихы дақәиҭнамтәыроуп, аха уи лҵшәа бзиала апроблемақәа азыӡбаӡом, аҭыҧаҟны ахаҧшьгара аныҟамла, дара ауаа аиҭакрақәа анырҭахымха.

Ҳуаажәларраҟны иҟоуп зҭыҧ ззымдыруа, иҟьаланы ҩ-лагерк ирыбжьоу. Убри аан зҵаарас ицәырҵуа зегьы рҭакқәа рдыруеит. Уажәы-уажәы анҭгьы арҭгьы абжьгарақәа рырҭоит, уи моу аурыс гангьы ирабжьоит. Зегьы ирдырааит шьҭа: аиҳабыра ыҟанаҵы аоппозициагьы ҟалоит, уи џьашьатәӡам. Аха ас еиҧш иҟоу абжьагаҩцәа ҳаҧсҭазаара дыруадаҩуеит ауп, уаҳа акагьы.

Убри аҟнытә, зегьы схы нашәықәкны, дасу дахьыҟааалак, анахь дыҟа, арахь дыҟа, Аҧсны ашьҭыхра, ашьақәырҕәҕәара иазаҳкып ҳамчқәа, ҳалшарақәа. Агәра ганы сыҟоуп иҟоу апроблемақәа зегьы раҧыхра шҳалшо. Аха уи азы иаҭахуп агәбылра, насгьы ҳажәлар рыҵаҕьычра аанкылатәуп. Убасҟан ҳҿаҧхьа иқәгылоу ауснагӡатәқәа зегьы ҳаӡбоит.

Иҭабуп.